Waarom ligt je vork links? Wie proeft de wijn? En hoe doe je dat dan precies? Het zijn allemaal vragen waar Kevin Strubbe een antwoord op geeft in zijn nieuwste boek 'Wat zegt de etiquette?'. Met heel wat jaren horeca-ervaring op de teller, is Kevin de geknipte man om onze kennis van de moderne tafelmanieren even op te frissen. "Het is zeker niet de bedoeling om met het vingertje te wijzen, maar etiquette regelt wel ons sociaal verkeer."
Hoewel Kevin Strubbe zelf ervaring opdeed als butler van toenmalig prins Filip, is hij er rotsvast van overtuigd dat etiquette niet alleen thuishoort in het koninklijk paleis of sterrenrestaurants. “Moderne etiquetteregels kunnen op elk moment een meerwaarde bieden en zijn lang niet zo stijf als iedereen denkt.” In zijn boek ‘Wat zegt de etiquette?' geeft Strubbe dan ook op een toegankelijke en humoristische manier een antwoord op alledaagse vragen als ‘Hoeveel geld geef ik op een huwelijksfeest?’ of ‘Wat draag ik naar kantoor wanneer er een hittegolf aan de gang is?’. Wij nodigen Kevin graag uit aan tafel om onze restaurantetiquette grondig onder de loep te nemen.
We beginnen met een persoonlijke vraag: kan jij zelf nog op restaurant zonder je dood te ergeren aan de andere gasten of de bediening?
“Gelukkig wel (lacht). Ik ga veel en graag op restaurant, dat blijft nog altijd een van mijn favoriete hobby's. Ik zal me niet snel storen aan langs links bediend worden in plaats van langs rechts, maar ik kan me wel enorm opboeien in norse, onvriendelijke service. Het kost weinig energie om vriendelijk en respectvol te zijn, ook al heeft iedereen wel eens een mindere dag.”
Zijn er etiquetteregels die jij tijdloos vindt?
“Als we het hebben over tafelmanieren, is dat langs rechts bedienen een goed voorbeeld. De meeste kelners zijn nog steeds rechtshandig en dan stoort je arm veel minder wanneer je borden langs de rechterkant van de gast opdient. Mensen leunen ook automatisch wat naar links om ruimte te maken. Zoiets toont dat etiquette werkt en dat het er is om ons leven makkelijker te maken. Staat er een paal in de weg of zit de gast tegen de muur? Dan bedien je uiteraard gewoon langs links, zo stijf zijn al die regeltjes heus niet.”
Heb je daartegenover een voorbeeld van een regel die ondertussen compleet achterhaald is?
“Ja, zo kan ik er wel meerdere opnoemen. Als een vrouw bijvoorbeeld vroeger naar toilet ging, dan stonden de andere mensen ook eventjes recht uit respect. Ze moest toen ook altijd zo'n excuus geven zoals ‘haar neus gaan poederen’. Dat zijn zaken uit vervlogen tijden."
“Nog zo'n leuke regel die heel erg geëvolueerd is doorheen de tijd, is de volgorde van bedienen. Op de hotelschool leerden we vroeger dat je eerst de gastheer bedient die de wijn voorproeft. Daarna ging je over naar de geestelijken, nonkel pastoor of tante nonneke, bij wijze van spreken. En dan werden de dames bediend op volgorde van leeftijd. Natuurlijk gebeurden er dan wel eens foutjes waarbij de jongere dame zich wat beledigd voelde omdat ze als oudste aanzien werd. Doorheen de jaren is dat veranderd naar eerst de voorproever, man of vrouw, en dan de (andere) vrouwen met de wijzers van de klok mee. Niet volgens volgorde van oud naar jong of mooi naar lelijk. Ik denk dat dat trouwens in de toekomst nog wel zal veranderen naar gewoon iedereen met de klok mee bedienen door de toenemende maatschappelijke aandacht voor diversere genderidentiteiten."
Wat vind je zelf de grappigste of opvallendste etiquetteregel?
(Denkt na) "Misschien wel die rond de excuses om even van tafel te gaan. Dat we niet meer hoeven te zeggen dat we ‘onze neus gaan poederen’ of ‘onze handen gaan wassen’ is niet zo vreemd, maar de slinger lijkt wat doorgeslagen. In de plaats van ons simpelweg te excuseren dat we even van tafel gaan, is het in vriendengroepen tegenwoordig oké om te melden dat je ‘gaat pissen’. Eigenlijk is dat too much information. In het buitenland zal je dat ook nooit horen, dat is echt een Vlaamse gewoonte."
Is dat een ding, ‘Vlaamse etiquette’, of blijft dat toch iets universeels?
“Nee, het is eigenlijk grappig hoe manieren en gewoontes heel hard kunnen verschillen tussen landen en culturen. Als je bij ons bijvoorbeeld met een groep aan tafel zit, zal er pas afgeruimd worden wanneer iedereen klaar is met eten. Anders lijk je het signaal te geven dat ze zich moeten haasten. In Italië, daarentegen, wordt elk bord weggehaald van zodra je het bestek erop neerlegt. Ook zij hebben daar een goede reden voor: je kijkt niet neer op een vuil bord en hebt terug wat ruimte op tafel. Zo zie je maar, je hoeft niet naar Afrika of Zuid-Amerika om grote verschillen te vinden.”
“Nog zo'n gewoonte van kelners in België is om na het eten steeds dezelfde twee vragen te stellen: ‘Was het lekker?’ en ‘Heeft het gesmaakt?’. Niet bijster origineel want elk van de 60.000 zaken in ons land stelt diezelfde lege vragen. Dat is jammer, want het typisch Belgische antwoord is om steeds diplomatisch ‘ja’ te zeggen. Echt kritische opmerkingen verschijnen dan achteraf op Tripadvisor of Google Reviews. Eens zoiets op het internet verschijnt, kost het die restaurantuitbater wel geld. Wij vinden Nederlanders arrogant omdat ze toch gewoon eerlijk hun mening geven, maar uiteindelijk heb je daar veel meer aan. Als consultant in de horeca probeer ik andere manieren aan te reiken om die vraag te stellen zodat je feedback krijgt waar je iets mee kan en die dan niet meer online hoeft gegeven te worden.”
Even terug naar het boek: waarom was er volgens jou nood aan een moderne etiquettegids?
“Onze maatschappij en de manier waarop we met elkaar omgaan evolueert constant. Uiteraard komen er een aantal klassiekers aan bod in het boek, maar een van de doelen in mijn boek was: tonen dat de jeugd het niet allemaal fout doet. Als het gaat over gsm-gebruik aan tafel, bijvoorbeeld, wordt er altijd neergekeken op jongeren. Nochtans zitten ook heel wat van mijn leeftijdsgenoten op hun smartphone te gluren op restaurant, of staan er twee een sigaret te roken aan de deur of zit nog iemand anders naar het plafond te staren. Wanneer ik aan een zebrapad stop om een jongere over te laten, zullen zij ook de eersten zijn om me aan te kijken en hun hand op te steken. Ouderen kijken ofwel weg ofwel kwaad. In mijn boek wil ik dus vooral met een open blik kijken naar manieren over verschillende generaties heen en zonder met de vinger te wijzen. In vraag durven stellen waarom iets zo is, was voor mij belangrijker dan opleggen dat het zo ‘moet’. Etiquette of manieren vind ik trouwens heel oubollige woorden dus suggesties voor modernere synoniemen zijn welkom. (lacht)"
Haal je veel inspiratie uit je eigen leefwereld voor de voorbeelden in het boek?
“Zeker. Ik heb het geluk dat mijn passie mijn beroep is geworden en dat ik al jaren elke dag in restaurants, hotels, luchthavens, autogarages, etc. opleidingen mag geven over service en gastvrijheid. Zo voel ik wel wat er leeft bij de mensen en hoe dat evolueert. Tijdens een training waar heel wat jonge meisjes aanwezig zijn, vraag ik wel eens wie er betaalt na een eerste date en die antwoorden zijn toch heel anders dan pakweg twintig jaar geleden. In een klassieke man-vrouwrelatie was dat vroeger per definitie de man, maar vandaag is de rekening delen de normaalste zaak van de wereld. Ik schrijf dus vooral vanuit wat ik opmerk en allesbehalve uit frustratie.”
We nemen het mee. Bedankt voor de wijze lessen!
Wat zegt de etiquette? van Kevin Strubbe is beschikbaar bij uitgeverij Pelckmans of in de boekhandel.
Bekijk zeker ook het volledige interview met etiquette-expert Kevin Strubbe op YouTube voor meer nuttige tips en boeiende verhalen.