Eindelijk zomer! Tijd voor zonnebaden aan het zwembad in de tuin of op het strand aan zee. En zodra het kwik stijgt, grijp je automatisch naar een ijskoud glas water. Verkoeling vanbinnenuit, toch? Maar is dat wel zo slim? Of werkt die koude slok je net tegen?
Het klinkt logisch: als je lichaam warm aanvoelt, breng je het met iets kouds weer in balans. Toch werkt je interne thermostaat niet altijd zoals je denkt. Wetenschappers keken naar de effecten van koud water op het lichaam bij hoge temperaturen. Wat blijkt? De waarheid is iets complexer dan je dorst doet vermoeden.
De verleiding van koud water
Bij hitte snakt je lichaam naar afkoeling. Koud water voelt verfrissend, vooral op het moment zelf. Doordat mond en keel afkoelen, sturen je hersenen een helder signaal: dit doet deugd. Maar dat effect is bedrieglijk. De verkoeling blijft oppervlakkig en tijdelijk. De temperatuur van je vitale organen blijft vrijwel onaangetast. Onderzoek aan de School of Kinesiology van de Universiteit van Ottawa toont zelfs aan dat je lichaam tijdelijk méér warmte produceert. De reden? Het probeert de koude vloeistof op te warmen tot je normale lichaamstemperatuur. Dat kost energie, en dus creëert je lichaam... nog meer warmte. Met andere woorden: je voelt even verkoeling, maar achter de schermen draai je de interne verwarming juist hoger.
Nadelen voor de spijsvertering
Naast thermoregulatie is er ook de spijsvertering. Koud water vernauwt tijdelijk de bloedvaten in je maag, wat bijgevolg de vertering vertraagt. Zeker vlak na een maaltijd of intensieve loopsessie voelt dat onaangenaam aan. Je lichaam houdt nu eenmaal van balans. Terwijl een plotse temperatuurschok dat systeem helemaal verstoort. Bepaalde studies suggereren bovendien dat ijskoud water krampen geeft tijdens het sporten.
Warme dranken bij hitte
Gek genoeg wel. Onderzoekers aan de Universiteit van Cambridge onderzochten de effecten van warme dranken op het lichaam bij hoge temperaturen. Wat bleek? Een warme drank zorgt voor extra zweetproductie. En precies dat mechanisme maakt je lichaam koeler. Wanneer je zweet, verdampt vocht op je huid. Die verdamping onttrekt warmte aan je lichaam, waardoor je kerntemperatuur daalt. Het effect van een warme drank hangt dus niet af van de temperatuur van de drank zelf, maar van wat je lichaam daarna doet. Zolang het zweet de kans krijgt om te verdampen (denk: droge lucht, luchtige kleding) koel je daadwerkelijk af.
Koud water verbannen?
Nee. Water blijft cruciaal. Hydratatie primeert. Wie liever niet lauw of warm drinkt, hoeft zich geen zorgen te maken. Licht gekoeld water vormt een prima middenweg. Het belangrijkste is dat je regelmatig en voldoende drinkt. Toch nood aan een frisse toets? Voeg munt, komkommer of een schijfje citrus toe voor extra smaak zonder je lichaam te belasten.
Conclusie: een ijskoud glas water bij hitte voelt op het eerste gezicht heerlijk, maar je lichaam denkt daar later anders over. Het moet extra moeite doen om dat koude vocht op te warmen. Warme of lauwe dranken stimuleren daarentegen zweet, wat je lichaam veel efficiënter afkoelt. De fabel is dus ontmaskerd: koude dranken verkoelen niet echt. Maar geen paniek: zolang je voldoende drinkt, zit je al goed.
